Toplumsal ilişkilerin her safhasında var olan ve mü’minlere ışık olan peygamberimizin sallallahu aleyhi ve sellem sünneti, borç konusunda da bizlere rehber olmuştur.
Borç hususunda Hazret-i Peygamber’in -sallâllâhu aleyhi ve sellem- şu tavsiye ve tatbikâtı ne güzel bir örnektir:
Zâtürrikâ Gazvesi’nden dönerlerken Efendimiz -sallâllâhu aleyhi ve sellem-, Hazret-i Câbir -radıyallâhu anh- ile sohbet ediyordu. Yeni evlendiğini, bu sebeple pek çok borcu olduğunu öğrenince, neye mâlik olduğunu sordu. O da yalnız bir devesinin olduğunu söyledi. Bunun üzerine Hazret-i Peygamber -sallâllâhu aleyhi ve sellem-, onu borçtan kurtarmak için Câbir’den devesini kendisine satmasını istedi. Pazarlık yapıldı. Efendimiz -sallâllâhu aleyhi ve sellem-, Medîne’ye varınca ücretini takdim etmek üzere Hazret-i Câbir’in devesini satın aldı.
Medine’ye vardıklarında Câbir -radıyallâhu anh, deveyi getirdiğinde Rasûlullâh -sallâllâhu aleyhi ve sellem-, tespit edilen ücreti ödedi. Alışveriş akdi bittikten sonra Rasûlullâh -sallâllâhu aleyhi ve sellem-, deveyi Hazret-i Câbir’e hediye eyledi. Kâbına varılmaz bu yüce zarâfet ve ahlâk, Müslümanları o derece duygulandırdı ki, hâdisenin vukû bulduğu geceye «leyletü’l-baîr» (deve gecesi) dediler. O gece Hazret-i Peygamber -sallâllâhu aleyhi ve sellem-, ayrıca Hazret-i Câbir için 25 defa istiğfâr etti. (Riyâzu’s-Sâlihîn, c. I, s. 104-105)
Hazret-i Câbir -radıyallâhu anh- diyor ki:
“Yolda bir Yahudîye rast geldim. Bu hâdiseyi anlattım. Hayretler içinde kaldı ve: «Deveni satın aldı, sonra parasını verdi; sonra da onu sana hibe mi etti?» demeye başladı. Ben de: «Evet» dedim.” (İbn-i Hacer, Fethu’l-Bârî, 5/317)
Hâsılı bu güzel ve yüce ahlâk çerçevesinde:
1- Borçlu, elinde mevcud olan mal ve imkânları satarak borcunu ödemelidir.
2- Durumu müsâit olanlar borçluya yardım etmelidir.
3- Borçlu için istiğfar ve duâda bulunulmalıdır.
İnşaallah bu yazıda konu hakkında biz müminlere ışık olur ve bunları örnek alarak hareket ederiz. Ümidimiz ve duamız şudur ki: Her borçlu borcunu kolaylıkla ödesin ve durumu varken borcunu ödemesini geciktirmesin. Alacaklı olanlarda borçlu olana kolaylıklar göstersin.
Rabbim bizleri doğru yoldan ayırmasın.
