Zemzem suyu nedir? Zemzem suyu nerededir? Zemzem suyu ile ilgili hadisler neler? Zemzem suyunun hikayesi nedir? Zemzem suyu nasıl içilir? Zemzem suyu içerken okunacak dua hangisidir? Zemzem suyunun faydaları nelerdir? Günümüzde Zemzem suyu nasıl dağıtılıyor? İşte Zemzem suyu ile ile ilgili kısaca bilmeniz gerekenler...
Mekke gibi susuz bir mevkide yerleşimin en önemli sebebi Kâbe ile birlikte zemzem kuyusunun varlığıdır. Arap dilinde "bol, bereketli, doyurucu ve kaynağı zengin su" gibi anlamlara gelen zemzem, sadece kutsal kabuI edilen Harem bölgesinin değil, bizzat Kâbe'nin kuyusu ve bütünleyicisi olarak görülmüş, Mekke için bir nevi hayat kaynağı olmuştur.
 |
| Zemzem Suyu |
ZEMZEM SUYUNUN HİKAYESİ
Hz. İbrâhim -aleyhisselâm-'ın ayrılmasından sonra eşi Hâcer ıssız Mekke vadisinde su ve erzakının tükenmesi üzerine çaresiz kalmış, küçük oğlu İsmail’in susuzluktan ölmesinden endişe ederek telâşla Safâ ile Merve tepeleri arasında yedi defa gidip gelmiş, bütün ümitlerini kaybettiği anda mûcizevî bir şekilde oğlunun bulunduğu yerde kaynayan zemzem suyunu görünce Allah’a şükretmiş ve suyun dağılmaması için et-rafını toprakla çevirmiştir. Resûl-i Ekrem -sallâllâhu aleyhi ve sellem- "Allah îsmâil'in annesine rahmet etsin. Eğer suyun önünü kapamasaydı zemzem akıp giden bir ırmak olurdu" demiştir. (Müsned, I, 347; Buhârî, "Enbiyâ", 9).
Hz. İbrâhim -aleyhisselâm-'ın ayrılmasından sonra eşi Hâcer ıssız Mekke vadisinde su ve erzakının tükenmesi üzerine çaresiz kalmış, küçük oğlu İsmail’in susuzluktan ölmesinden endişe ederek telâşla Safâ ile Merve tepeleri arasında yedi defa gidip gelmiş, bütün ümitlerini kaybettiği anda mûcizevî bir şekilde oğlunun bulunduğu yerde kaynayan zemzem suyunu görünce Allah’a şükretmiş ve suyun dağılmaması için et-rafını toprakla çevirmiştir. Resûl-i Ekrem -sallâllâhu aleyhi ve sellem- "Allah îsmâil'in annesine rahmet etsin. Eğer suyun önünü kapamasaydı zemzem akıp giden bir ırmak olurdu" demiştir. (Müsned, I, 347; Buhârî, "Enbiyâ", 9).
ZEMZEM SUYU NASIL İÇİLİR?
Zemzem, ayakta, kıbleye dönülerek besmele okunduktan sonra sağ elle ve üç nefeste gözü sudan ayırmadan, “Allahım! Senden faydalı ilim, geniş rızık ve her türlü hastalıktan şifa diliyorum” duasıyla içilmeli ve Allah’a hamdedilmelidir.
Yaygın olan görüş diğer içeceklerin aksine zemzemin ayakta içilmesi yolundadır. “Zemzem hangi niyetle ve ne maksatla içilirse ona şifa olur” (Müsned, III, 357; İbn Mâce, “Menâsik”, 78); “Hataları döken zemzeme bakmak ibadettendir” (Müsned, II, 41) gibi hadislerin yanında onun çeşitli hastalıklara şifa verici özellik taşıdığına dair çok sayıda rivayet nakledilmiştir. (a.g.e., II, 24 vd.) Ortaçağ’da tıpla ilgili olarak ve özellikle tıbb-ı nebevî konusunda kaleme alınan eserlerde zemzeme mutlaka yer verilmiştir.
ZEMZEM SUYU İÇERKEN OKUNACAK DUA
Zemzem şifadır. Peygamber -sallâllâhu aleyhi ve sellem- Efedimiz’in, “Zemzem ne niyetle içilirse o yararı sağlar” (İbn Mâce, Menasik, 78) buyurduğu rivayet edilmektedir.
اَللَّهُمَّ اِنِّى اَسْئَلُكَ عِلْماً ناَفِعاً وَرِزْقاً وَاسِعاً وَشِفآءً مِنْ كُلِّ دَآءٍ وَسَقَمٍ بِرَحْمَتِكَ يَآ اَرْحَمَ الرَّاحِمِينَ
Okunuşu: Allahümme inni es'elüke ılmen nefian ve rizgan vesian ve şifeen min külli dein vesegamin bi rahmetike yâ erhamerrahimîn.
Anlamı: Ey merhametlilerin en merhametlisi olan Allahım senden, menfaat veren (yararlı ) ilim, geniş rızık ve her dert ve hastalıktan şifa niyaz ederim.
Bu duanın dışında maddi ve manevi tüm dertlerimize şifa olması niyetiyle içilebilir.
SAY NEDEN YAPILIR?
Hz. Hâcer’in Safâ ile Merve tepeleri arasında su arayışı, hac ve umre menâsiki içinde yer alan "say" uygulamasının kökeni olmuştur (el-Bakara 2/158; Buhârî, "Enbiya", 9).
ZEMZEM SUYU HİZMETİ
Daha sonraki dönemlerde Hz. İsmâil -aleyhisselâm-’in kuyusu olarak da anılan zemzem, başlangıçta pınar şeklinde bir göze iken Hz. İbrâhim -aleyhisselâm- tarafından genişletilerek bir kuyu hâline getirilmiştir. Zemzem, açılmasından bir süre sonra Cürhümlüler ile Huzâalılar arasında meydana gelen ve tarihi tespit edilemeyen savaşın ardından kullanılamaz hale gelmişti. Cürhümlüler'in Mekke’den çıkartılmalarıyla birlikte kaybolan zemzemi Hz. Muhammed -sallâllâhu aleyhi ve sellem-’in dedesi Abdülmuttalib yeniden ortaya çıkardı, sikâye ve rifâde görevlerine ilaveten kuyunun koruma ve bakım işlerini de uhdesine aldı.
PEYGAMBERİMİZ (S.A.V.) DÖNEMİNDE ZEMZEM
Mekke'nin fethinden sonra Hz. Peygamber -sallâllâhu aleyhi ve sellem-, ataları Hz. İbrâhim -aleyhisselâm- ve İsmâil tarafından başlatılmış uygulamaları tekrar ıslahla yaşattığı gibi insanlara zemzemden bol bol içmelerini ve ondan memleketlerine götürmelerini tavsiye ederek bizzat kendisi de Mekke’den Medine’ye sık sık zemzem getirtmiş ve "Yeryüzünde bulunan suların en hayırlısı zemzem suyudur; içilmesi açlığı giderir, hastalığa şifa olur" (Heysemî, III, 286; Müttaki el-Hindî, XII, 225) ; "Bizimle münafıklar arasındaki fark onların zemzemi kana kana içmemeleridir" (İbn Mâce, "Menâsik", 78); "Zemzem suyu hangi niyetle içilirse ona çare olur” (İbn Mâce, "Menâsik", 78) buyurmuştur. Bundan dolayı, Mekke dışındaki bölgelerden hacca gelenlerin zemzemi gerek hastalıklara şifa niyetiyle ve gerekse hatıra olarak vatanlarına götürmeleri âdet hâline gelmiştir.
Resûl-i Ekrem -sallâllâhu aleyhi ve sellem-’in uygulaması sebebiyle, tavafın ardından kılınan namazdan sonra zemzem içmek müstehap kabul edilmiştir. Hz. Peygamber -sallâllâhu aleyhi ve sellem- ve ashabın uygulamalarından hareketle kıbleye yönelmek, Allah'ın adını zikretmek, üç defa nefes almak, kana kana içmek, her soluk aldığında Kâbe'ye bakmak ve sonunda Allah’a hamdetmek zemzem içmenin âdâbından sayılmıştır; içerken çokça dua edilir ve özellikle İbn Abbas'dan nakledilen "Allahım! Senden faydalı ilim, bol rızık ve her dertten şifa niyaz ediyorum" duası okunur.
ZEMZEM KUYUSU GÜNÜMÜZDE KABE'DE NASIL DAĞITILIYOR?
Zemzem Kuyusu, Mescid-i Harâm’da Kâbe’nin 18 m. güneydoğusunda Hâcerülesved’in tam karşısındaydı; su eskiden kovalarla çıkarılıp üstü açık bir havuzda depolanır, insanlar buradaki musluklardan içerlerdi. Daha sonra buraya iki kapalı depo yapıldı ve su çekmek için pompa monte edildi. Mescid-i Harâm'ın genişletilmesi sırasında, izdihama yol açtığı için önce zemzem binası kaldırılarak su dağıtımı yer altına alındı ve merdivenlerle aşağıya açılan girişi de revakların önüne doğru çekildi. Bunun da tavafı engellemesi sebebiyle giriş tamamen kapatılarak suyun Mescid-i Harâm'ın birçok yerine konulan bidonlarla dağıtımı yoluna gidildi. Şimdi artık modern sistemlerle çıkarılarak hizmete sunulan su ultraviyole ışınlarıyla da dezenfekte edilmektedir.
Zemzem, ayakta, kıbleye dönülerek besmele okunduktan sonra sağ elle ve üç nefeste gözü sudan ayırmadan, “Allahım! Senden faydalı ilim, geniş rızık ve her türlü hastalıktan şifa diliyorum” duasıyla içilmeli ve Allah’a hamdedilmelidir.
Yaygın olan görüş diğer içeceklerin aksine zemzemin ayakta içilmesi yolundadır. “Zemzem hangi niyetle ve ne maksatla içilirse ona şifa olur” (Müsned, III, 357; İbn Mâce, “Menâsik”, 78); “Hataları döken zemzeme bakmak ibadettendir” (Müsned, II, 41) gibi hadislerin yanında onun çeşitli hastalıklara şifa verici özellik taşıdığına dair çok sayıda rivayet nakledilmiştir. (a.g.e., II, 24 vd.) Ortaçağ’da tıpla ilgili olarak ve özellikle tıbb-ı nebevî konusunda kaleme alınan eserlerde zemzeme mutlaka yer verilmiştir.
ZEMZEM SUYU İÇERKEN OKUNACAK DUA
Zemzem şifadır. Peygamber -sallâllâhu aleyhi ve sellem- Efedimiz’in, “Zemzem ne niyetle içilirse o yararı sağlar” (İbn Mâce, Menasik, 78) buyurduğu rivayet edilmektedir.
اَللَّهُمَّ اِنِّى اَسْئَلُكَ عِلْماً ناَفِعاً وَرِزْقاً وَاسِعاً وَشِفآءً مِنْ كُلِّ دَآءٍ وَسَقَمٍ بِرَحْمَتِكَ يَآ اَرْحَمَ الرَّاحِمِينَ
Okunuşu: Allahümme inni es'elüke ılmen nefian ve rizgan vesian ve şifeen min külli dein vesegamin bi rahmetike yâ erhamerrahimîn.
Anlamı: Ey merhametlilerin en merhametlisi olan Allahım senden, menfaat veren (yararlı ) ilim, geniş rızık ve her dert ve hastalıktan şifa niyaz ederim.
Bu duanın dışında maddi ve manevi tüm dertlerimize şifa olması niyetiyle içilebilir.
SAY NEDEN YAPILIR?
Hz. Hâcer’in Safâ ile Merve tepeleri arasında su arayışı, hac ve umre menâsiki içinde yer alan "say" uygulamasının kökeni olmuştur (el-Bakara 2/158; Buhârî, "Enbiya", 9).
ZEMZEM SUYU HİZMETİ
Daha sonraki dönemlerde Hz. İsmâil -aleyhisselâm-’in kuyusu olarak da anılan zemzem, başlangıçta pınar şeklinde bir göze iken Hz. İbrâhim -aleyhisselâm- tarafından genişletilerek bir kuyu hâline getirilmiştir. Zemzem, açılmasından bir süre sonra Cürhümlüler ile Huzâalılar arasında meydana gelen ve tarihi tespit edilemeyen savaşın ardından kullanılamaz hale gelmişti. Cürhümlüler'in Mekke’den çıkartılmalarıyla birlikte kaybolan zemzemi Hz. Muhammed -sallâllâhu aleyhi ve sellem-’in dedesi Abdülmuttalib yeniden ortaya çıkardı, sikâye ve rifâde görevlerine ilaveten kuyunun koruma ve bakım işlerini de uhdesine aldı.
PEYGAMBERİMİZ (S.A.V.) DÖNEMİNDE ZEMZEM
Mekke'nin fethinden sonra Hz. Peygamber -sallâllâhu aleyhi ve sellem-, ataları Hz. İbrâhim -aleyhisselâm- ve İsmâil tarafından başlatılmış uygulamaları tekrar ıslahla yaşattığı gibi insanlara zemzemden bol bol içmelerini ve ondan memleketlerine götürmelerini tavsiye ederek bizzat kendisi de Mekke’den Medine’ye sık sık zemzem getirtmiş ve "Yeryüzünde bulunan suların en hayırlısı zemzem suyudur; içilmesi açlığı giderir, hastalığa şifa olur" (Heysemî, III, 286; Müttaki el-Hindî, XII, 225) ; "Bizimle münafıklar arasındaki fark onların zemzemi kana kana içmemeleridir" (İbn Mâce, "Menâsik", 78); "Zemzem suyu hangi niyetle içilirse ona çare olur” (İbn Mâce, "Menâsik", 78) buyurmuştur. Bundan dolayı, Mekke dışındaki bölgelerden hacca gelenlerin zemzemi gerek hastalıklara şifa niyetiyle ve gerekse hatıra olarak vatanlarına götürmeleri âdet hâline gelmiştir.
Resûl-i Ekrem -sallâllâhu aleyhi ve sellem-’in uygulaması sebebiyle, tavafın ardından kılınan namazdan sonra zemzem içmek müstehap kabul edilmiştir. Hz. Peygamber -sallâllâhu aleyhi ve sellem- ve ashabın uygulamalarından hareketle kıbleye yönelmek, Allah'ın adını zikretmek, üç defa nefes almak, kana kana içmek, her soluk aldığında Kâbe'ye bakmak ve sonunda Allah’a hamdetmek zemzem içmenin âdâbından sayılmıştır; içerken çokça dua edilir ve özellikle İbn Abbas'dan nakledilen "Allahım! Senden faydalı ilim, bol rızık ve her dertten şifa niyaz ediyorum" duası okunur.
ZEMZEM KUYUSU GÜNÜMÜZDE KABE'DE NASIL DAĞITILIYOR?
Zemzem Kuyusu, Mescid-i Harâm’da Kâbe’nin 18 m. güneydoğusunda Hâcerülesved’in tam karşısındaydı; su eskiden kovalarla çıkarılıp üstü açık bir havuzda depolanır, insanlar buradaki musluklardan içerlerdi. Daha sonra buraya iki kapalı depo yapıldı ve su çekmek için pompa monte edildi. Mescid-i Harâm'ın genişletilmesi sırasında, izdihama yol açtığı için önce zemzem binası kaldırılarak su dağıtımı yer altına alındı ve merdivenlerle aşağıya açılan girişi de revakların önüne doğru çekildi. Bunun da tavafı engellemesi sebebiyle giriş tamamen kapatılarak suyun Mescid-i Harâm'ın birçok yerine konulan bidonlarla dağıtımı yoluna gidildi. Şimdi artık modern sistemlerle çıkarılarak hizmete sunulan su ultraviyole ışınlarıyla da dezenfekte edilmektedir.
Diyanet
