Peygamberimiz (s.a.v.)'in Sünnetlerinden “Misvak”

Misvak Nedir?

Misvak; çöllerde yetişen: “Arak Ağacı'nın (Salvadora Persika) kök ve dallarından elde edilen güzel kokulu bir diş fırçasıdır. Misvakda, insan sağlığına faydalı 35 çeşit organik ve kimyasal madde bulunmaktadır. Misvak bitkisinin yaprakları kuvvet verici, ateş düşürücü ve yatıştırıcı, meyveleri ise gaz söktürücü ve idrar arttırıcı olarak kullanılır.

Peygamberimiz (s.a.v.)'in Sünnetlerinden “Misvak”

Ebû Hüreyre (r.a.)’den rivâyet edildigine göre Resûlullâh (s.a.v.) şöyle buyurmuştur: “Eğer ümmetime zorluk vermeyecek olsaydım her abdest aldıklarında misvak kullanmalarını emrederdim.” (Buhârî, Müslim)

Mübarek bir ağaç olan zeytinden yapılan misvak ne güzeldir. O benim ve benden önceki Peygamberlerin misvakıdır. [Taberani]

Zeytinden de olsa, misvak kullanmayı ihmal etmemelidir. Çünkü misvak, yaşlanmayı yavaşlatır, gözün görmesini kuvvetlendirir, ağız kokusunu giderir. Daha birçok faydası vardır. (Redd-ül-muhtar)

Misvak; kullanımı kolay, yan etkisi olmayan ve ağzı temizlemesinin yanı sıra vücûda pek çok faydası bulunan bir bitkidir. Yapılan araştırmalar, bu bitkinin geçmişte olduğu gibi bugün de alternatifsiz bir diş fırçası olma özelliğini koruduğunu göstermektedir.

Misvak Ağacı

Misvak ağacı (Salvadora persica), Salvadoraceae familyasından bitki türüdür. Kalem biçiminde kesilip yontulan dalları misvak adıyla insanlar tarafından diş temizleme malzemesi olarak kullanılır.

Misvak Ağacı

Doğu Afrika’dan, Hindistan’a kadar uzanan bölgelerde yetişen bu step bitkisi bol, iktisatlı, pratik olmakla birlikte; formalitesi az, kokusu güzel, meyvesi yenebilen bir bitkidir. Özsuyu doğal flörür içerir.

Misvak ağacının meyvesine “Kebas” denilmektedir. Üzüm salkımları gibi salkımları vardır. Meyvesi nohuttan biraz küçüktür, içerisinde yuvarlak, sert ve küçük bir çekirdeği vardır.

Meyvesi başlangıçta yeşil olarak belirmeye başlar, sonra kırmızılaşır ve tatlanır, fakat biraz acımtırak olur, sonra siyahlaşır ve lezzeti artar, bu esnada toplanır ve üzüm gibi satılır.

İçeriğinde özellikle tıbbi etkileri itibariyle, aşındırıcılar yani plak ve bakteri sökmeye yarayan maddeler, antiseptikler yani mikrop kırıcı bileşikler ve özellikle diş eti sağlığı açısından değerli enzim inhibitörleri ve florür bulunmaktadır.

Misvak Ağacı Nerede Yetişmektedir?

Asya ve Afrika’nın step bölgelerinde yetişen bir ağaçtır. Ağaç, tuzlu toprakları sever ve dikensiz, küçük ağaç türündedir. Arabistan topraklarında misvak ağacına erak ağacı adı verilir. Yaprakları deriye benzer ve çiçekleri de 4 parçalıdır. Misvak ağacı üzerindeki meyveler küçük kirazlara benzer ve tüketilebilir. Misvak ağacının odun kısmı lifli bir yapıdadır. Ağaç dalının içeriğinde; kalsiyum oksalat, kükürt, saponin, silisyum, mineral ve tuz bulunur.

Misvak Ağacı

MİSVAKIN VÜCUDA SAĞLADIĞI FAYDALAR

Nebî (s.a.v.) misvak için: “Ölümün dışında, misvak her derdin devâsıdır.” buyurmuşlardır. (Câmi‘u’s-sağîr)

1. Ağzı temizler

Diş çürüklerine ve çeşitli hastalıklara neden olan mikropları öldürür. Yapılan araştırmalarda hastalıkların mühim bir kısmının ağızda meydana gelen mikroplardan kaynaklandığı anlaşılmıştır.

Dişler ve diş etlerindeki hastalıklara ağızdaki bakteriler neden olmaktadır. Ağızda, sayıları milyarları bulan tam “22 çeşit bakteri” vardır. Diş çürüklerinin ve buralarda yaşayan bakterilerin; böbrek yetmezliklerine, yarım beyin ağrılarına, bazı genel vücut kaşıntıları ile göz ve kulak hastalıklarına sebep olduğu ortaya çıkmıştır.

2. Diş Taşı (Plak) oluşumunu azaltır.

Yapılan çalışmalarda misvakın ağız boşluğunda bulunan farklı bakterilere karşı antibakteriyel etkisi olduğu ve plak oluşumuna engel olduğu gözlemlenmiştir.

Labaratuar ortamında yapılan deneylerde misvakın, tükürük kompozisyonuna erken ve orta dönem etkileri incelenmiştir. Deneylerin sonucuna göre misvak kullanıldığında tükürükteki klor miktarı artmış, klor seviyesinin yükselmesinin diş taşı oluşumunu önlediği gözlemlenmiştir. Ayrıca tükrükteki kalsiyum miktarı yükselmiştir. PH düşmüş, organizmanın kaybettiği minerallerin tekrar kazanılması işlemi hızlanmıştır.

Misvakta bulunan kalsiyum kemiklerin ve dişlerin yapıtaşıdır.Nebî (s.a.v.) bu hususta şöyle buyurmuşlardır: “Gözlere sürme çekmek gözün görme duyusunu kuvvetlendirir. Misvak kullanmak ise ağızdaki dişleri sağlamlaştırır.” (Kenzü’l Ummal)

3. Dişeti iltihaplarının tedavisinde kullanılır.

Diş ve diş etinde yerleşen “beta” diye adlandırılan bakterinin yuvası diş çürükleri ve dişeti iltihaplarıdır. Bu bakteriler, alt ve üst solunum yolu enfeksiyonlarından akut eklem romatizmasına kadar birçok hastalığın sebebidir. Yine kalpte oluşan myocarditisin sebebi bu bakterilerdir. İltihabın yapısı asitlidir. Misvakın içindeki bazik madde bu asiti nötralize ederek dokuyu sakinleştirir.

4. Dişlerin temiz ve parlak görünmesini sağlar.

Sahâbe (r.a.e.), misvak kullanmayı hiç ihmal etmeyen Nebî (s.a.v.) Efendimiz’in mübârek dişlerinin parlak olduğunu belirtilerek inciye; başka bir rivâyette ise, buluttan tane tane düşen parlak damlalara benzetmişlerdir.Nebî (s.a.v.) Efendimiz: “Dişleriniz sararmış olarak yanıma geliyorsunuz. Dişlerinizi misvakla temizleyin!”buyurmuşlardır. (Bezzar, Taberâni)

Misvakta dişleri beyazlatan ve koruyan Florür ve slika bulunmaktadır. Yine misvaktaki sodyumbikarbonat, dişlerin temizlenmesi ve parlaklık vermede diş hekimlerince sık kullanılan kimyevî bir maddedir. Ancak piyasada satılan karbonatın aranülleri fazla iri tanecikli olduğu için dişleri çizer. Hâlbuki misvakın içinde bu madde gözle bile görülmeyen ince partiküller halindedir. Yine misvakta diş renginin (sarıya doğru) değişmesini önleyen maddeler olduğu anlaşılmıştır.

Cebrail aleyhisselam, misvak kullanmayı o kadar tavsiye etti ki, misvakın farz olacağından korktum. [İbni Mace]

5. Dişeti hastalıklarının tedavisinde olumlu etkileri vardır.

Misvakta diş etlerini uyaran Alkoloidler bulunmaktadır. Misvakın ihtiva ettiği diğer maddeler, dişleri temizlemenin yanısıra, diş etlerini sitimüle ederek, şişme ve kanamaları iyileştirmektedir. Misvakta ayrıca diş etlerini sıkılaştırıcı astrinjent maddesi bulunur.

6. Misvak Kullanmak Ağız kokusunu giderir.

Misvak, yapısında bulunan çam sakızı maddesiyle ağızdaki hoş olmayan kokuları giderir.

7. Dokuların iyileşmesine yardım eder.

Misvakta bulunan maddeler ağız içi yaralarının tedavisi, boğaz ve damak için de önemlidir. Misvakta dokuların iyileşmesine yardım eden, dile ve damağa fayda sağlayan C vitamini bulunur.

8. Ağızda meydana gelen mantarların iyileşmesinde fayda sağlar

9. Misvakta tükürük dengeleyici maddeler bulunmaktadır.

10. Misvakta kalsiyum da bulunmaktadır.

Kalsiyum eksikliğinde kemik, diş ve böbrek hastalıkları, zihinsel karışıklıklar meydana gelir.

11. Diş ağrılarını giderir.

Yapılan deneylerde yüzeysel diş hassasiyetine bağlı diş ağrılarında misvakın pratik bir çözüm olarak kullanılabileceği anlaşılmıştır.

12. Dişeti ağrılarını giderir.

Takma dişlilerin en önemli problemlerinden birisi diş eti ağrılarıdır. Bu kimseler ağız içini ve diş etlerini misvaklarlarsa bu rahatsızlıklarından kurtulurlar. Ayrıca takma dişler kaynatılmış misvak suyunda bekletilirse misvakın antiseptik (mikrop öldüren ve barındırmayan) etkisinden faydalanılmış olunur. Nitekim Pakistan’da damıtılmış misvak suyu satılmakta ve yaygın olarak kullanılmaktadır.

Misvak Kullanmak; ağzı temizler, görmeyi keskinleştirir, diş etlerini güçlendirir, dişleri beyazlaştırır ve çürümeyi önler, hazmı kolaylaştırır, mideye sıhhat verir, balgamı keser, hasenatı artırır. Misvak kullanan, Allahü teâlâyı razı eder, melekleri sevindirir. [Ebu Nuaym]

Her dişeti, vucutta ikişer organa bağlı akupuntur noktasıdır. Böylece misvak mekanik ve kimyasal olarak dişetine, oradan da bütün vücûda etki ederek büyük faydalar sağlar.

13. Misvak kronikleşen akciğer hastalıklarının tedavisinde balgam söktürücü etki yapar.

Misvakın kabuğunda bulunan Saponin iyi bir temizleyici maddedir. Öksürüğe ve solunum yolları hastalıklarına karşı faydalıdır. Ege Üniversitesinde yapılan bir araştırmada, misvakta tespit edilen saprofit gram negatif bakterilerinin faydalarından bahsedilmiştir.

14. Mideyi ıslah eder

Kaynatılarak içilirse mide ağrılarına faydalıdır. Misvakın kaynatılarak içilmesi ayrıca;

15. Bel soğukluğu,

16. Dalak rahatsızlıkları tedavisinde kullanılır.

17. Lapa haline getirilerek24 çıbanların iyileştirilmesinde kullanılır.

18. Kalb ve damar hastalıklarının tedavisinde kullanılır. Misvakta bulunan glukozit isimli şeker, kalp ve damar hastalıklarına faydalıdır.25

19. (Tükrük salınımını artırarak) midenin gıdaları hazmetmesini kolaylaştırır.
20. Mide ve bağırsak bozukluğu tedavisinde kullanılmaktadır. Misvakta bulunan kalsiyum bağırsakta gıdanın daha iyi emilmesini sağlar. Misvak anti-ülserojendir.

21. Yapılan araştırmalarda misvakın bağışıklık sistemi üzerinde çok büyük olumlu etkileri keşfedilmiştir ve bu konuda araştırmacıların önüne yeni bir alan açılmıştır

22. İshali önler.Misvak kabuğunda az miktarda bulunan mazı tozu bu görevi yerine getirir.

23. Misvak Kullanmak Zihni kuvvetlendirir.

Misvak, kalsiyum ve fosforlu topraklarda bol yetişir yani misvakta fosfor bulunur. Fosfor beyni çalıştırır. Dişlerini devamlı misvaklayarak dişlerini beyazlatanlar, beyinlerine de berraklık ve zindelik sağlamış olurlar. Misvakta bulunan kalsiyum, potasyum gibi minerallerin de zihin için önemi vardır. Bu konuda Hz. Ali (r.a.): “Misvak kullanmak dimağı (beyni) kuvvetlendirir.” buyurmuşlardır.

24. Beyin ile ilgili rahatsızlıklar olan sara (konvülzüyon)

25. Epilepsi tedavisinde misvak parçaları kaynatılarak burna damlatılmak suretiyle kullanılır.

26. Misvak Kullanmak sakinleştirici etkisi vardır.

27. İçeriğindeki steroller vasıtasıyla kolestrolü düzenler.

28. Misvakın yapısında bulunan “steroller” ayrıca pankreası aktive edici özelliğe sahiptir.

29. Kılcal damarların kanamasını durdurur. Misvakta bulunan flavonid adlı madde bu etkiyi meydana getirmektedir.

30. İdrar söktürür.

31. Şekeri düşürür. Yapısında bulunan hipoglisemik maddelerden dolayı misvak, kan şekerini düşürmektedir.

32. Kan şekerinin yanısıra kandaki yağ oranını da düşürmektedir.

33. Kan serumunu aktive eder ki kan serumu; DNA, hemoglobin gibi fonksiyonların yerine getirilmesinde etkilidir.

34. Farmakolojik veriler misvakın antibiotik etkisi olduğunu kanıtlamıştır.

35. Kabızlığı giderir.

36. Gözü kuvvetlendirir.

Dişlerle göz hastalıkları arasında derin bir ilişki vardır. Dişler arasında sıkışıp kalan gıda artıklarının kokuşması sonucu, göz hastalıkları oluşur. Görme zayıflığı göz tansiyonu düşüklüğü ve körlüğün birçok sebeblerinden birisi de diş temizliğine gereken ilgiyi göstermemektir.

İbn-i Abbas (r.a.)’in bildirdiğine göre: “Misvak görme gücünü artırır.» (Kastalâni)

37. Hafızayı Kuvvetlendirir.

Büyük Âlimlerden İbrâhîm Nehâi (r.a.), okuduklarını ve ezberlediklerini unuturdu. Bir gece Resûlullâh (s.a.v.)’i rüyasında gördü. Hâlini ona arz ederek “Yâ Resûlallâh (s.a.v.)! Okuduklarım hatırımda kalmıyor” dedi.

Resûlullâh (s.a.v.) buyurdular ki: “Ey İbrâhîm! Şu birkaç şeyle amel et: Az ye, az uyu, çok Kur’ân oku, çok namaz kıl, her namaz için abdest al, her abdestte misvak kullan!”

İbrâhîm Nehâî (r.a.) diyor ki: “Uyandıktan sonra Resûlullâh (s.a.v.)’in bu tavsiyelerini yerine getirmeye başladım. Kısa bir zaman sonra insanlar arasında kendisine uyulan bir kişi oldum.”

38. Cüzzam ve Baras hastalıklarına iyi gelir.

el-Hilye isimli eserde Hâkîm-i Tirmizî’nin şu sözü naklediliyor: “Misvaka başladığında tükürüğünü yut. Çünkü bu cüzzam ve baras hastalıklarına karşı faydalıdır. Ölümden maada bütün dertlere devadır.”

39. Rahim ve yumurtalık sinirlerini güçlendirir.

Misvak İle İlgili Hadisler ve Sünnetler

– Misvak kullanmadan uyumazlardı.

– Uyudukları zaman misvak başuçlarında bulunurdu. Uyandıkları zaman da ilkönce misvak kullanırlardı.

– Misvakı enlemesine kullanır, suyu emerek içerlerdi. Üç defa nefes alır ve derlerdi ki: Bu türlü içmek daha iyi, hazmı daha kolay ve sıhhate daha uygundur.

– Aişe (r.a.) şöyle demiştir: “Peygamber (s.a.v.) evine girdiği zaman ilk yaptığı iş, misvak ile dişlerini temizlemek olurdu”

– Ebu Musa şöyle dedi “Ben Peygamber’in huzuruna girdim, misvağın bir ucu dilinin üzerinde bulunuyordu.”

– Rasulullah (s.a.v.) hiçbir namaza misvak kullanmadan çıkmazdı.

– Rasulullah (s.a.v.) geceleyin teheccüd namazı kılmak için kalktığı zaman ağzını misvak ile ovalardı.

– Rasulullah (s.a.v.) geceleri iki rekatta bir selam vererek teheccüd namazı kılar ve her selam verişinde misvak kullanırdı.

– Abdullah ibni Abbas (r.a.), şöyle anlatmıştır:

Bir gece Peygamber’in (s.a.v.) yanında kaldım. Peygamber gecenin sonuna doğru kalkıp dışarı çıktı, semaya baktı, sonra Al-i imran süresinin şu ayetlerini okudu:

“Hakikat, göklerin ve yerin yaratılışında, gece ile gündüzün birbirleri ardınca gelişinde temiz akıl sahipleri için ibret verici deliller vardır. Onlar ayakta iken, oturur iken, yanları üstünde yatar iken hep Allah’ı hatırlayıp anarlar ve göklerin, yerin yaratılışı hakkında inceden inceye düşünürler. Şöyle derler: Ey Rabbimiz, sen bunları boşuna yaratmadın. Sen pak ve münezzehsin. Bizi ateşin azabından koru.”

Sonra eve döndü, misvaklandı ve abdest aldı. Sonra kalkıp namaz kıldı, sonra yattı. Sonra kalkıp tekrar dışarı çıktı ve semaya nazar etti. Yine bu ayetleri okudu. Sonra döndü, tekrar misvaklandı ve abdest aldı. Sonra kalkıp namaz kıldı.

Resulullah (s.a.v.) Efendimizin misvakla ilgili emir ve tavsiyeleri

– Ümmetimi meşakkate düşürmüyor olsaydım, onlara her namazın önünde misvakı emrederdim.

– Ümmetime zorluk vermemiş olsaydım, her abdestte misvak kullanmalarım emrederdim.

– Oruç tuttuğunuzda sabahleyin misvak kullanın, lakin akşama doğru kullanmayın. Akşam üzeri iki dudağı kurumuş oruçlu bir kimse için misvak uygun olmaz. Zira o kurumuş dudaklar kıyamet gününde gözü önünde bir nur olacaktır.

– Sizden biri gece namaz kılmak için kalktığında misvak kullansın. Zira bir kimse namazında Kur’an okurken bir melek ağzım onun ağzına dayar ve o kimsenin ağzından bir şey çıkmaz ki, o meleğin ağzına girmiş olmasın.

– Sizin ağızlarınız Kur’an için yollardır. Onları misvakla temizleyin.

– Misvak kullanınız. Zira misvak ağzı temizleyen ve rabbi razı eden bir alettir. Cebrail her gelişinde bana misvak kullanmayı tavsiye etti. Öyle ki, bana ve ümrnetime farz kılacağından korktum. Ümmetime zorluk vereceğinden korkmamış olsaydım misvak kullanmalarım farz kılardım. Ben o kadar çok misvak kullanırdım ki, dudaklarıma iz yapmasından ve dişlerimin aşınacağından korkardım.

– Bana misvak kullanmak o derece emredildi ki, bu konuda bana bir vahiy gönderileceğini sandım.

– Ben, misvak kullanmakla o derece emredildim ki, üzerime farz kılınacağından korktum.

– Cebrail misvak kullanmayı bana o kadar tavsiye etti ki, azı dişlerimden endişe ettim.

– Misvak kullanarak kılınan namazın fazileti, misvak kullanmadan kılınan namazdan yetmiş kat fazladır.

– Misvak kullanarak kıldığım iki rekat namazı, misvak kullanmadan kıldığım yetmiş rekat namaza tercih ederim.

– Misvak olmadığında, parmak misvak yerine geçer.