Hürriyet ne demektir? Gerçek hürriyete nasıl kavuşabiliriz? Gerçek hürriyetin nasıl mümkün olduğunu anlatan kıssa.
Hürriyet, “özgürlük, soyluluk, nefsin tutkularından kurtulma; bir kişi, zümre veya kurumun kanunî haklarını koruma ve kullanma serbestliği” anlamlarına gelir.
GERÇEK HÜRRİYET BUDUR!
Mevlânâ Hazretleri’nin anlattığı şu kıssa, gerçek hürriyetin, nefsânî duygulara esâretten kurtulmakla mümkün olduğunu ne güzel îzah eder:
“Bir padişah söz arasında şeyhin birine:
«–Dile benden ne dilersen!» dedi.
Şeyh Efendi:
«–Ey padişah!» dedi. «Sen bana bağışta bulunacak güçte değilsin. Biraz daha yüksel, biraz daha güçlen, ondan sonra iyilik yapmaya kalk!»
Padişah bu cevâba şaşırınca, Şeyh Efendi sözlerini şöyle îzah etti:
«–Senin iki kölen vardır. Onların ikisi de hor ve hakir kişilerdir. Ama onların her ikisi de sana emir vermektedirler. Sen pâdişahsın; fakat o iki kölenin kölesi olmuşsun, haberin yok!»
Pâdişah:
«–Kölelerin bana emir vermeleri, benim için zillettir!.. O iki köle kimlerdir?» diye sordu.
Şeyh de:
«–O iki köleden birinin adı öfke (hiddet), öbürünün adı şehvettir.» cevâbını verdi.
Hiddet ve şehvetini yenerek dünya pâdişahlığından ferâgat eden dervişi sen gerçek pâdişah bil ki; onun nûru, Ay ve Güneş olmaksızın da parlar durur.”
Yine Mesnevî’de “ölü taklidi yaparak kafesten çıkarılan ve hürriyetine kavuşan papağan”[1] hikâyesinde, ölmeden evvel ölmenin, yani ölünce zaten son bulacak olan nefsânî arzuların esâretinden kurtulmanın, gerçek hürriyet olduğu anlatılır.
Maalesef, sefâletini saâdet zanneden günümüzün câhiliye insanı ise, nefsânî arzuların esiri olmayı hürriyet zannetmektedir.
Dipnot:
[1] Bkz. Mesnevî Bahçesinden Bir Testi Su, sf. 205-211, Erkam Yay. İstanbul 2017.
