Kılınan namazların insanı önce iman yönünden kemâle erdirmesi, sonra da ahlaken Peygamber efendimize benzetmesi için huşu içerisinde ikame edilmesi şarttır. Rabbimiz namazın huşu ile kılınmasını şu ayette Müslümanlardan istemektedir: “الَّذِينَ هُمْ فِي صَلَاتِهِمْ خَاشِعُونَ” “(Ahirette kurtuluşa erecek olan Müslümanlar) namazlarını huşu içerisinde ikame ederler.”[1] Peygamber Efendimiz, “Horozun yem yediği gibi acele olarak kılınan namazın münafık namazı olduğunu” beyan etmiştir.[2] Böyle bir namaz huşudan yoksundur ve sahibine olumlu bir katkısı olmaz. Namazda huşuyu temin etmek her Müslümanın idealidir. Fakat bu hâlin gerçekleştirilemediği de bir gerçektir. Araştırdığımıza göre namazda huşuyu sağlamak için dikkat edilmesi gereken hususlar şunlardır:
1-Hadesten ve necasetten arınmak şarttır. Manevi ve maddi pisliklerle malul bir kimse yaptığı ibadetten fayda elde edemez, huzur almaz; böyle bir namazın insani değişime olumlu bir katkısı olmaz.
2-Abdest, farz ve sünnetlerine riayet edilerek kâmilen alınmalıdır. Azalar tam yıkanmalı ve iğne ucu kadar bile kuru yer bırakılmamalıdır.
3-İç ve dış elbiselerde, vücutta, namaz mahallinde namaza engel miktarda necaset artığı olmamalıdır.
4-Niyet esnasında dil, kalp ve ruh bir araya gelmeli, kalp başka şeyle oyalanıp dil bir başka şeyi söylememelidir.
5-Allah Teâlâ’yı görüyormuş gibi bir bilinçle/ihsan hâlinde namaz kılınmalıdır.
6-Hz. Peygamber’in kıldığı gibi kılınmalı; onun yapmadığı bir şey namaza eklenmemeli veya çıkarılmamalıdır.
7-Her kılınan namaz veda namazı bilinciyle eda edilmelidir.
8-Tadil-i erkâna riayet edilmeli; her rüknün hakkı verilmelidir.
9-Namazın edası anında yapılan hareketlerin anlamları; sembolik manaları bilinmelidir.
10-Okunan tesbihat ve duaların manaları bilinmeli, anlamlar üzerinde düşünülmelidir.
11-Fatiha başta olmak üzere namaz esnasında kıraat edilen sure ve ayetlerin de anlamları bilinmelidir.
12-Cemaate devam edilmelidir. Cemaatle namaz bireysel namazdan hem daha faziletli hem de cemaat huşuyu yakalamaya daha elverişlidir.
13-Az günah işlemelidir, zira günahlar zihinsel dağınıklığın en baş nedenlerindendir.
14-Namaz esnasında sağa sola bakılmamalı; kişi kendinde olup secde mahallinden başka yere bakmamalıdır.
15-Büyük ve küçük abdeste sıkışık olmamalıdır.
16-Aşırı açlık ve tokluk namazda huşuyu olumsuz etkiler.
17-Helal gıda ile beslenilmeli ve şüpheli gıdalardan uzak durulmalıdır. Haramlar ve mekruhlar namazda huşunun düşmanıdırlar.
18-Gözler mümkün olduğunca harama bakmaktan engellenmelidir.
19-Aşırı uykusuz kalınmamalıdır.
20-Vakit varsa yemek hazır iken namaza durulmamalıdır.
21-Aşırı soğuk ve sıcak yerler namaz için zorunlu olmadıkça tercih edilmemelidir.
22-Cemaatle kılınan namazlarda imam istikamet ehli olmalı; ideolojik takıntıları olmamalıdır.
23-Aile içi huzursuzluk olmamalı, anne-babanın duaları her an alınmalıdır.
24-Hz. Peygamber’in sünneti üzerine bir hayat yaşanmalıdır.
25-Kul hakkının her türlüsünden kaçınılmalı ve eğer varsa hak sahiplerine hakları verilmelidir.
Bu sayılan maddeleri elbette artırmak mümkündür. Amaç huşu içerisinde namaz kılarak neticesinden yararlanmak olduğuna göre, yukardaki hususlara azami ölçüde riayet etmekşarttır.
[1] Mü’minun 23/2
[2] Ahmed, Müsned, c. III, s. 247.
