Hakkında
Mekke döneminde inmiştir. 60 âyettir. Sûre, adını ilk âyette geçen “ez-zâriyât” kelimesinden almıştır. Zâriyât, esip savuran rüzgârlar demektir. Sûrede başlıca, öldükten sonra hesap için toplanma, inkârcıların ahirette karşılaşacakları azap, mü’minlere verilecek mükâfatlar, Allah’ın varlığını ve birliğini gösteren kevni deliller konu edilmektedir.
Nuzül
Mushaftaki sıralamada elli birinci, iniş sırasına göre altmış yedinci sûredir. Ahkāf sûresinden sonra, Gaşiye sûresinden önce Mekke’de inmiştir.
Konusu
Sûrenin ana konusu öldükten sonra dirilmenin gerçek olduğunu, yaratılmışlar içinde irade sahibi olma özelliğini taşıyanların, bir imtihan alanı olan dünya hayatını yaratılış amaçlarına uygun biçimde geçirip geçirmedikleri hususunda sorgulanacakları yargı gününden kaçış bulunmadığını ve bu yargılama sonunda herkesin bu dünyada yapıp ettiğinin olumlu olumsuz sonuçlarını mutlaka göreceğini ortaya koymaktır. Bu konu işlenirken, Allah Teâlâ’nın kudretinin kanıtlarından ve insanlara lutfettiği imkânlardan örnekler, önceki bazı inkârcı toplumların başına gelen felâketlerden kesitler verilmekte; bu arada Hz. Peygamber’in ve onun yolunu izleyen müminlerin dini tebliğ ederken nasıl bir tavır takınmaları gerektiğine ışık tutulmaktadır.
| 1. | Vezzariyati zerva |
| 2. | Fel hamilati vıkra |
| 3. | Fel cariyati yusra |
| 4. | Fel mukassimati emra |
| 5. | İnnema tuadune le sadık |
| 6. | Ve inned dine le vakı' |
| 7. | Ves semai zatil hubuk |
| 8. | İnnekum le fi kavlim muhtelif |
| 9. | Yu'feku anhu men ufik |
| 10. | Kutilel harrasun |
| 11. | Ellezine hum fi ğamratin sahun |
| 12. | Yes'elune eyyane yevmud din |
| 13. | Yevme hum alen nari yuftenun |
| 14. | Zuku fitnetekum hazellezi kuntum bihi testa'cilun |
| 15. | İnnel muttekıyne fi cennativ ve uyun |
| 16. | Ahızıne ma atahum rabbuhum innehum kanu kable zalike muhsinin |
| 17. | Kanu kalilem minel leyli ma yehceun |
| 18. | Ve bil eshari hum yestağfirun |
| 19. | Ve fi emvalihim hakkul lis saili vel mahrum |
| 20. | Ve fil erdı ayatul lil mukınin |
| 21. | Ve fi enfusikum e fe la tubrırun |
| 22. | Ve fis semai rizkukum ve ma tuadun |
| 23. | Fe ve rabbis semai vel erdı innehu lehakkum misle ma ennekum tentıkun |
| 24. | Hel etake hadisu dayfi ibrahimel mukramin |
| 25. | İz dehalu aleyhi fe kalu selama kale selam kavmum munkerun |
| 26. | Ferağa ila ehlihi fe cae bi ıclin semin |
| 27. | Fe karrabehu ileyhim kale e la te'kulun |
| 28. | Fe evcese minhum hıyfeh kalu la tehaf ve beşşeruhu bi ğulamin alim |
| 29. | Fe akbeletimraetuhu fi sarratin fe sakket vecheha ve kalet acuzun akıym |
| 30. | Kalu kezaliki kale rabbuk innehu huvel hakimul alim |
| 31. | Kale fema hatbukum eyyuhel murselun |
| 32. | Kalu inna ursilna ila kavmim mucrimin |
| 33. | Li nursile aleyhim hıcaratem min tıyn |
| 34. | Musevvemeten ınde rabbike lil musrifin |
| 35. | Fe ahracna men kane fiha minel mu'minin |
| 36. | Fe ma vecedna fiha ğayra beytim minel muslimin |
| 37. | Ve terakna fiha ayetel lillezine yehafunel azabel elim |
| 38. | Ve fi musa iz erselnahu ila fir'avne bi sultanim mubin |
| 39. | Fe tevella bi ruknihi ve kale sahırun ev mecnun |
| 40. | Fe ehaznahu ve cunudehu fe nebeznahum fil yemmi ve huve mulim |
| 41. | Ve fi adin iz erselna aleyhimur rihal akıym |
| 42. | Ma tezeru min şey'in etet aleyhi illa cealethu kir ramim |
| 43. | Ve fi semude iz kıyle lehum temetteu hatta hıyn |
| 44. | Fe atev an emri rabbihim fe ehazethumus saıkatu ve hum yenzurun |
| 45. | Femestetau min kıyamiv ve ma kanu muntesırın |
| 46. | Ve kavme nuhım min kabl innehum kanu kavmen fasikıyn |
| 47. | Ves semae beneynaha bi eydiv ve inna le musiun |
| 48. | Vel erda feraşnaha fe nı'mel mahidun |
| 49. | Ve min kulli şey'in halakna zevceyni leallekum tezekkerun |
| 50. | Fe firru ilallah inni lekum minhu nezirum mubin |
| 51. | Ve la tec'alu meallahi ilahen ahar inni lekum minhu nezirum mubin. |
| 52. | Kezalike ma etellezine min kablihim mir rasulin illa kalu sahırun ev mecnun |
| 53. | E tevasav bih bel hum kavmun tağun |
| 54. | Fe tevelle anhum fe ma ente bi melun |
| 55. | Ve zekkir fe innez zikra tenfeul mu'minin |
| 56. | Ve ma halaktul cinne vel inse illa li ya'budun |
| 57. | Ma uridu minhum mir rizkıv ve ma uridu ey yut'ımun |
| 58. | İnnellahe huver razzaku zul kuvvetil metin |
| 59. | Fe inne lellezine zalemu zenubem misle zenubi ashabihim fe la yesta'cilun |
| 60. | Fe veylul lillezine keferu miy yevmihimullezi yuadun |
| 1, 2, 3, 4, 5, 6. | Tozutup savuranlara, ağırlık taşıyanlara, kolaylıkla akanlara, iş bölüştürenlere andolsun ki, size vaad olunan şey elbette doğrudur. Hesap ve ceza mutlaka gerçekleşecektir. |
| 7, 8. | Yollara (yıldızların dolaştığı yörüngelere) sahip göğe andolsun ki, muhakkak siz, (peygamber hakkında) çelişkili sözler söylüyorsunuz. |
| 9. | Ondan (Peygamber'den) çevrilen çevrilir. |
| 10, 11. | Cehalet içinde gaflete dalmış olan (ve "Muhammed şairdir, delidir" diyen) yalancılar kahrolsun! |
| 12. | "Ceza günü ne zaman?" diye sorarlar. |
| 13, 14. | Ateş üzerinde azaba uğratılacakları gün (görevli melekler onlara şöyle der): "Azabınızı tadın! İşte acele isteyip durduğunuz şey budur." |
| 15, 16. | Şüphesiz Allah'a karşı gelmekten sakınanlar, Rablerinin kendilerine verdiği şeyleri alarak cennetlerde ve pınar başlarında bulunurlar. Şüphesiz onlar bundan önce iyilik yapan kimselerdi. |
| 17. | Geceleri pek az uyurlardı. |
| 18. | Seherlerde bağışlama dilerlerdi. |
| 19. | Mallarında (yardım) isteyen ve (iffetinden dolayı isteyemeyip) mahrum olanlar için bir hak vardır. |
| 20, 21. | Kesin olarak inananlar için yeryüzünde ve kendi nefislerinizde birçok alametler vardır. Hâlâ görmüyor musunuz? |
| 22. | Gökte rızkınız ve size vaad olunan şeyler vardır. |
| 23. | Göğün ve yerin Rabbine andolsun ki o (size vadolunanlar), sizin konuşmanız gibi gerçektir. |
| 24. | (Ey Muhammed!) İbrahim'in ağırlanan misafirlerinin haberi sana geldi mi? |
| 25. | Hani onlar, İbrahim'in yanına varmışlar ve "Selâm olsun sana!" demişlerdi. O da "Size de selâm olsun." demiş, "Bunlar tanınmamış (yabancı) kimseler" (diye düşünmüştü). |
| 26. | Hissettirmeden ailesinin yanına gidip, (pişirilmiş) semiz bir buzağı getirdi. |
| 27. | Onu önlerine koydu. "Yemez misiniz?" dedi. |
| 28. | (Yemediklerini görünce) onlardan İbrahim'in içine bir korku düştü. Onlar, "korkma" dediler ve onu bilgin bir oğul ile müjdelediler. |
| 29. | Bunun üzerine karısı bir çığlık kopararak yönelip elini yüzüne vurdu. "Ben kısır bir kocakarıyım (nasıl çocuğum olabilir?)" dedi. |
| 30. | Onlar dediler ki: "Rabbin böyle buyurdu. Şüphesiz O, hüküm ve hikmet sahibidir, hakkıyla bilendir." |
| 31. | İbrahim onlara: "O halde asıl işiniz nedir ey elçiler?" dedi. |
| 32, 33, 34. | Onlar şöyle dediler: "Biz suçlu bir kavme (Lût'un kavmine), üzerlerine çamurdan, pişirilmiş ve Rabbinin katında haddi aşanlar için belirlenmiş taşlar yağdırmak için gönderildik." |
| 35. | Orada (Lût'un yöresinde) bulunan mü'minleri çıkardık. |
| 36. | Zâten orada bir ev halkında başka müslüman bulamadık. |
| 37. | Orada, elem dolu azapdan korkacaklar için bir ibret bıraktık. |
| 38. | Mûsâ kıssasında da ibret vardır. Hani biz onu açık bir delil ile Firavun'a göndermiştik. |
| 39. | O ise kuvvetine güvenerek yüz çevirdi ve "Bu bir büyücü veya delidir" dedi. |
| 40. | Bunun üzerine biz de kendisini ve ordularını yakalayıp denize attık. O ise (pişman olmuş), kendini kınıyordu. |
| 41. | Ad kavminde de ibretler vardır. Hani onların üzerine köklerini kesen rüzgarı göndermiştik. |
| 42. | Üzerine uğradığı hiçbir şeyi bırakmıyor, mutlaka onu kül ediyordu. |
| 43. | Semûd kavminde de ibretler vardır. Hani onlara, "Bir süreye kadar faydalanın bakalım" denmişti |
| 44. | Derken Rablerinin emrinden uzaklaşıp azmışlardı. Bu yüzden bakınıp dururken kendilerini yıldırım çarpıvermişti. |
| 45. | Artık, ne yerlerinden kalkmaya güçleri yetti ne de başkasından yardım görebildiler. |
| 46. | Bunlardan önce de Nûh kavmini helak etmiştik. Çünkü onlar fâsık bir toplum idiler. |
| 47. | Göğü kudretimizle biz kurduk ve şüphesiz bizim (her şeye) gücümüz yeter. |
| 48. | Yeri de biz döşedik. Biz ne güzel döşeyiciyiz. |
| 49. | Düşünüp ibret alasınız diye her şeyden (erkekli dişili) iki eş yarattık. |
| 50. | O halde Allah'a koşun. Şüphesiz ben, size O'nun katından gönderilmiş açık bir uyarıcıyım. |
| 51. | Allah ile beraber başka bir ilah edinmeyin. Gerçekten ben, size, Allah tarafından gönderilmiş açık bir uyarıcıyım. |
| 52. | İşte böyle! Onlardan öncekilere hiçbir peygamber gelmemişti ki,"O bir büyücüdür" yahut "bir delidir" demiş olmasınlar. |
| 53. | Onlar bunu birbirlerine tavsiye mi ettiler (ki hep aynı şeyleri söylüyorlar)? Hayır, onlar azgın bir topluluktur. |
| 54. | Onun için, onlardan yüz çevir. Artık kınanacak değilsin. |
| 55. | Sen yine de öğüt ver. Çünkü öğüt mü'minlere fayda verir. |
| 56. | Ben cinleri ve insanları, ancak bana kulluk etsinler diye yarattım. |
| 57. | Ben, onlardan bir rızık istemiyorum. Bana yedirmelerini de istemiyorum. |
| 58. | Şüphesiz Allah rızık verendir, güçlüdür, çok kuvvetlidir. |
| 59. | Şüphesiz zulmedenler için (önceki müşrik) arkadaşlarının azap payı gibi payları vardır. Artık azabımı acele istemesinler. |
| 60. | Uyarıldıkları günlerinden dolayı vay o inkar edenlerin haline! |
