Hakkında
Mekke döneminde inmiştir. 49 âyettir. Sûre, adını birinci âyette geçen “etTûr” kelimesinden almıştır. Tûr, dağ demektir. Burada Hz. Mûsâ’ya ilk vahyin geldiği, Sina Yarımadası’nın güneyindeki Sina dağı kastedilmektedir. Sûrede başlıca, ahiret hâlleri, kâfirlerin karşılaşacakları ceza, mü’minlerin mükâfatları konu edilmekte ve müşriklerin Hz. Peygamber hakkındaki batıl iddiaları reddedilmektedir.
Nuzül
Mushaftaki sıralamada elli ikinci, iniş sırasına göre yetmiş altıncı sûredir. Secde sûresinden sonra, Mülk sûresinden önce Mekke’de inmiştir.
Konusu
Yemin ifadeleriyle hesap gününün kaçınılmaz bir gerçek olduğuna vurgu yapılarak başlayan sûrede, inkârcıların âhiret hayatıyla yüz yüze gelince karşılaşacakları durum, ardından cennete lâyık görülecek takvâ ehlinin mükâfatları tasvir edilmekte; Resûl-i Ekrem’in gerçek peygamber olduğunu kanıtlayan delillere yer verilerek (Kur’an’ın benzerini kendilerinin de ortaya koyabilecekleri iddiasında bulunanlara bu hususta meydan okunmak ve onlara çarpıcı sorular yöneltilmek suretiyle) Resûlullah’a karşı ileri sürülen asılsız iddialar çürütülmektedir.
TUR SURESİ OKUNUŞU
| 1. | Vet tur |
| 2. | Ve kitabim mestur |
| 3. | Fi rakkım menşur |
| 4. | Vel beytil ma'mur |
| 5. | Ves sakfil merfu' |
| 6. | Vel bahril mescur |
| 7. | İnne azabe rabbike le vakı' |
| 8. | Ma lehu min dafi' |
| 9. | Yevme temurus semau mevra |
| 10. | Ve tesirul cibalu seyra |
| 11. | Fe veyluy yevmeizil lil mukezzibin |
| 12. | Ellezine hum fi havdıy yel'abun |
| 13. | Yevme yude'une ila nari cehenneme de'a |
| 14. | Hazihin narulleti kuntum biha tukezzibun |
| 15. | E fe sıhrun haza em entum la tubsırun |
| 16. | Islavha fasbiru ev la tasbiru sevaun aleykum innema tüczevne ma kuntum ta'melun |
| 17. | İnnel muttekıyne fi cennativ ve neıym |
| 18. | Fakihine bima atahum rabbuhum ve vekahum rabbuhum azabel cehıym |
| 19. | Kulu veşrabu heniem bima kuntam ta'melun |
| 20. | Muttekiine ala sururim masfufeh ve zevvecnahum bi hurin ıyn |
| 21. | Vellezine amenu vettebeathum zurriyyetuhum bi imanim elhakna bihim zurriyyetehum ve ma eletnahum min amelihim min şey' kullumriim bima kesebe rahin |
| 22. | Ve emdednahum bi fakihetiv ve lahmim mimma yeştehun |
| 23. | Yetenazeune fiha ke'sel la lağvun fiha ve la te'sim |
| 24. | Ve yetufu aleyhim ğılmanil lehum keennehum lu'luum meknun |
| 25. | Ve akbele ba'duhum ala ba'dıy yetesaelun |
| 26. | Kalu inna kunna kablu fi ehlina muşkikıyn |
| 27. | Fe mennellahu aleyna ve vekana azabes semum |
| 28. | İnna kunna min kablu ned'uh innehu huvel berrur rahıym |
| 29. | Fe zekkir fema ente bi nı'meti rabbike bi kahiniv ve la mecnun |
| 30. | Em yekulune şaırun neterabbesu bihi raybel menun |
| 31. | Kul terabbesu fe inni meakum minel muterabbisıyn |
| 32. | Em te'muruhum ahlamuhum bihaza em hum kavmun tağun |
| 33. | Em yekulune tekavveleh bel la yu'minun |
| 34. | Felye'tu bi hadisim mislihi in kanu sadikıyn |
| 35. | Em huliku min ğayri şey'in em humul halikun |
| 36. | Em halekus semavati vel ard bel la yukınun |
| 37. | Em ındehum hazainu rabbike em humul musaytırun |
| 38. | Em lehum sullemuy yestemiune fih felyeti mustemiuhum bi sultanim mubin |
| 39. | Em lehul benatu ve lekumul benun |
| 40. | Em tes'eluhum ecran fe hum mim mağramim muskalun |
| 41. | Em ındehumul ğaybu fe hum yektubun |
| 42. | Em yuridune keyda fellezine keferu humul mekidun |
| 43. | Em lehum ilahun ğayrullah subhanellahi amma yuşrikun |
| 44. | Ve iy yerav kisfem mines semai sakıtay yekulu sehabum merkum |
| 45. | Fe zerhum hatta yulaku yevmehumullezi fihi yus'akun |
| 46. | Yevme la yuğni anhum keyduhum şey'ev ve la hum yunsarun |
| 47. | Ve inne fillezine zalemu azaben dune zalike ve lakinne ekserahum la ya'lemun |
| 48. | Vasbir li hukmi rabbike fe inneke bi a'yunina ve sebbıh bi hamdi rabbike hıyne tekum |
| 49. | Ve minel leyli fesebbıhhu ve idbaran nucum |
TUR SURESİ ANLAMI
| 1, 2, 3, 4, 5, 6, 7. | Tûr'a, yayılmış ince deri sayfalara düzenle yazılmış kitaba, "Beyt-i Ma'mur"a1, yükseltilmiş tavana (göğe), kabaran denize andolsun ki, şüphesiz Rabbinin azabı mutlaka gerçekleşecektir. |
| 8. | Onu geri çevirecek hiçbir şey yoktur. |
| 9. | O gün gök şiddetle sallanıp çalkalanır. |
| 10. | Dağlar yürüdükçe yürür. |
| 11, 12. | İşte o gün, içine daldıkları dünya zevki içinde eğlenip oyalanan yalanlayıcıların vay haline! |
| 13, 14. | Cehennem ateşine itilip atılacakları gün onlara, "İşte bu yalanlamakta olduğunuz ateştir" denilir. |
| 15. | "Bu Kur'an mı bir büyü imiş, yoksa siz mi (gerçeği) göremiyormuşsunuz?" |
| 16. | "Girin oraya. İster dayanın, ister dayanmayın, sizin için birdir. Size ancak yapmakta olduğunuzun karşılığı veriliyor." |
| 17, 18. | Şüphesiz Allah'a karşı gelmekten sakınanlar Rablerinin, kendilerine verdiği şeylerle zevk ve mutluluk duyarak cennetlerde ve nimetler içinde bulunurlar. Rableri onları cehennem azabından korumuştur. |
| 19, 20. | Onlara, "Dünya'da yapmakta olduklarınızın karşılığında, sıra sıra dizilmiş koltuklara dayanarak afiyetle yiyin için" denir. Biz, onlara, iri gözlü güzel hurileri eş olarak vermişizdir. |
| 21. | İman eden ve nesilleri de iman konusunda kendilerinin yoluna uyanlar var ya, biz onların nesillerini kendilerine kattık. Bununla beraber onların amellerinden hiçbir şey eksiltmeyiz. Herkes kazandığı karşılığında rehindir. |
| 22. | Onlara canlarının istediği meyve ve etten bol bol verdik. |
| 23. | Orada, (içilince) boş söz söyletmeyen, günah işletmeyen dolu bir kadehi elden ele dolaştırırlar. |
| 24. | Hizmetlerine verilmiş, kabuğunda saklı inci gibi gençler etraflarında dönüp dolaşırlar. |
| 25. | Birbirlerine dönüp ("Ne iyilik yaptınız da bu nimetlere ulaştınız?" diye) sorarlar. |
| 26. | Derler ki: "Şüphesiz daha önce biz, ailemiz içinde yaşarken (Allah'a isyandan) korkardık." |
| 27. | "Allah da bize lütfetti ve bizi iliklere işleyen cehennem azabından korudu." |
| 28. | "Gerçekten biz bundan önce ona yalvarıyorduk. Şüphesiz O iyilik edendir, çok merhametlidir." |
| 29. | (Ey Muhammed!) O halde, sen öğüt ver. Rabbinin nimeti sayesinde, sen ne bir kâhinsin, ne de bir deli. |
| 30. | Yoksa onlar, "O bir şairdir; onun, zamanın felaketlerine uğramasını bekliyoruz" mu diyorlar? |
| 31. | Onlara de ki, "Bekleyin. Ben de sizinle beraber bekleyenlerdenim." |
| 32. | Bunu kendilerine akılları mı emrediyor, yoksa onlar azgın bir topluluk mudur? |
| 33. | Yoksa, "O Kur'an'ı kendisi uydurup söyledi" mi diyorlar? Hayır, (sırf inatlarından dolayı) iman etmiyorlar. |
| 34. | Eğer doğru söyleyenler iseler, haydi onun gibi bir söz getirsinler! |
| 35. | Acaba onlar herhangi bir yaratıcı olmadan mı yaratıldılar? Yoksa kendileri mi yaratıcıdırlar? |
| 36. | Yoksa, gökleri ve yeri onlar mı yarattılar? Hayır, onlar kesin olarak inanmıyorlar. |
| 37. | Yoksa, Rabbinin hazineleri onların yanında mıdır? Ya da her şeye hakim olan kendileri midir? |
| 38. | Yoksa onların, kendisi vasıtasıyla (ilahi vahyi) dinleyecekleri bir merdivenleri mi var? (Eğer varsa) dinleyenleri, açık bir delil getirsin! |
| 39. | Yoksa, kızlar O'na (Allah'a) da oğullar size mi? |
| 40. | Yoksa sen onlardan (tebliğ görevine karşılık) bir ücret istiyorsun da onlar, borçtan ağır bir yük altında mı kalmışlardır? |
| 41. | Yoksa, gayb ilmi onların yanında da ondan mı yazıyorlar? |
| 42. | Yoksa, bir tuzak mı kurmak istiyorlar? Asıl, inkar edenler tuzağa düşecek olanlardır.2 |
| 43. | Yoksa onların Allah'tan başka bir ilahı mı var? Allah, onların ortak koştuklarından uzaktır. |
| 44. | Gökten düşmekte olan parçalar görseler, "Bunlar, üst üste yığılmış bulutlardır" derler. |
| 45. | Artık sen çarpılacakları günlerine kadar onları kendi hallerine bırak.3 |
| 46. | O gün tuzakları kendilerine hiçbir fayda vermeyecektir ve kendilerine yardım da edilmeyecektir. |
| 47. | Şüphesiz zulmedenlere bundan başka bir azap daha var.4 Fakat onların çoğu bilmezler. |
| 48. | Rabbinin hükmüne sabret. Çünkü sen gözlerimizin önündesin, kalktığında Rabbini hamd ile tespih et. |
| 49. | Gecenin bir kısmında ve yıldızların batışı sırasında O'nu tespih et. |
