Hakkında
Nuzül
Mushaftaki sıralamada doksan altıncı, iniş sırasına göre birinci sûredir. Kalem sûresinden önce Mekke’de inmiştir. Baştan beş âyeti Hz. Peygamber’e gelen ilk vahiy olduğundan ilk inen sûre kabul edilir. Geri kalan on dört âyetinin ise sonraları Ebû Cehil hakkında indiği rivayet edilmiştir. Bazı Kur’an tarihçileri ilk inen sûrenin Müddessir, bazıları da Fâtiha olduğunu ileri sürmüşlerdir.
Buhârî ve Müslim’de Hz. Âişe’ye isnad edilen rivayete göre Hz. Peygamber, içinde yalnız kalmayı âdet edindiği Hira mağarasında iken Ramazan ayının 27. gecesi (Pazar-Pazartesi) tan yerinin ağarmaya başlamasından az önce ufukta nurdan bir şekil görmüş; o zamana kadar hiç karşılaşmadığı bu nuranî varlığın (Cebrâil) kendisine seslendiğini duymuştur. Hz. Peygamber olayı şöyle anlatır: “Melek bana okumamı emretti. Kendisine okuma bilmediğimi söyledim. Beni kollarının arasına alıp kuvvetle sıktı; sonra ‘oku!’ dedi. Ben yine, ‘Okuma bilmem’ dedim. Beni tekrar kollarının arasına aldı, kuvvetle sıktı ve ‘oku!’ diye tekrar etti. Ben yine ‘Okuma bilmem’ dedim. Üçüncü defa kollarının arasına alıp daha kuvvetlice sıktıktan sonra bıraktı ve şöyle dedi: ‘Yaratan rabbinin adıyla oku; O, insanı alaktan (asılıp tutunan zigottan) yarattı. Oku! Rabbin sonsuz kerem sahibidir. O, kalemle (yazmayı) öğretendir. İnsana bilmediklerini öğretmiştir” (bk. Buhârî, “Bed’ü’l-vahy”, 3; Müslim, “Îmân”,
Konusu
Sûrede okumanın önemi vurgulanmakta, insanın neden yaratıldığına dikkat çekilmekte, kendini kendine yeterli görüp nankörlük eden insanın taşkınlığı ve bunun acı sonuçları anlatılmaktadır.
ALAK SURESİ OKUNUŞU
| 1. | Ikre' bismi rabbikelleziy halak |
| 2. | Halekal'insane min 'alak |
| 3. | Ikre' ve rabbükel'ekrem |
| 4. | Elleziy 'alleme bilkalem |
| 5. | Allemel'insane ma lem ya'lem |
| 6. | Kella innel'insane leyatğa |
| 7. | Erra a hustağna |
| 8. | İnne ila rabbikerrü' |
| 9. | Eraeytelleziy yenha |
| 10. | Abden iza salla |
| 11. | Eraeyte in kane 'alelhüda |
| 12. | Ev emara bittakva |
| 13. | Eraeyte in kezzebe ve tevella |
| 14. | Elem ya'lem biennallahe yera |
| 15. | Kella lein lem yentehi lenesfe'an binnasıyeh |
| 16. | Nasıyetin kezibetin hatıeh |
| 17. | Felyed'u nadiyehu. |
| 18. | Sened'uzzebaniyete. |
| 19. | Kella la tütı'hü vescüd vakterib |
ALAK SURESİ ANLAMI
| 1, 2. | Yaratan Rabbinin adıyla oku! O, insanı "alak" dan yarattı. |
| 3. | Oku! Senin Rabbin en cömert olandır. |
| 4, 5. | O, kalemle yazmayı öğretendir, insana bilmediğini öğretendir. |
| 6, 7. | Hayır, insan kendini yeterli gördüğü için mutlaka azgınlık eder. |
| 8. | Şüphesiz dönüş ancak Rabbinedir. |
| 9, 10. | Sen, namaz kıldığında kulu (bundan) engelleyeni gördün mü? |
| 11, 12. | Ne dersin, ya o (engellenen kul) hidâyet üzere ise; ya da takvayı (Allah'a karşı gelmekten sakınmayı) emrediyorsa!? |
| 13. | Ne dersin engelleyen, Peygamberi yalanlamış ve yüz çevirmişse!? |
| 14. | O Allah'ın, her şeyi gördüğünü bilmiyor mu? |
| 15, 16. | Hayır! Andolsun, eğer vazgeçmezse, muhakkak onu perçeminden; o yalancı, günahkâr perçeminden yakalarız. |
| 17. | Haydi, taraftarlarını çağırsın. |
| 18. | Biz de zebânileri çağıracağız. |
| 19. | Hayır! Sakın sen ona uyma; secde et ve Rabbine yaklaş. |
