Uyku Sünnetleri

• Abdestli uyumak.275
• (Abdestli -temiz- yatanlara melekler istiğfar dilerler, şeytan ve cinlerden korunurlar.)276
• Uyumadan önce abdest suyunu hazırlamak.277
• Berrâ îbn-i Âzib (r.a) Resûlullah (sallallahu aleyhi ve sellem) bana: Yatağına gireceğin zaman namaz abdesti gibi abdest al, sonra sağ yanının üzerine uzan ve şöyle (Allah’ım, kendimi sana teslim ettim ve işimi sana havâle ettim. Senden ümit ederek ve korkarak sırtımı senin himayene dayadım. Senden başka sığınak ve barınak yoktur. İndirdiğin kitabına ve gönderdin peygamberine iman ettim.) Bunları söyledikten sonra ölürsen, İslâmiyet üzere ölürsün. Bunlar okuduğun duaların/günlük konuşmalarının sonu olsun.278
• Yatsıdan sonra oturmayıp uyumak.279
• Sünnete uygun olan yatsıdan önce uyumamak, yatsıdan sonra da gereksiz, faydasız konuşmalara girmeyip uyamaktır.280
  Faydasız konuşmalar, gıybetler, zararlı yayınlar ve dizilerle geceyi geçirmek gece namazından, belki sabah namazından mahrum olmak demektir. Teheccüd namazına kalkıp seher vaktinin feyiz ve bereketinden istifade edebilmek için erken uyumak gerekir. Ama önemli, faydalı, ilmi konuşmalar ve bu sebeple oturmalar sünnete muhalif sayılmaz.
• Peygamber efendimiz (sallallahu aleyhi ve sellem)’ de zaman zaman gece sohbetlerine yer vermiş, yakınlarıyla ümmetin meselelerini gecenin geç vakitlerine kadar istişare etmiştir.281
• Ömer (r.a.) dedi ki:” Resûlullah (sallallahu aleyhi ve sellem) Ebu Bekir’le gece oturup, Müslümanların işleriyle ilgili konuşurlardı ve bende onlarla beraber otururdum.”282
• Resûlullah (sallallahu aleyhi ve sellem)’in yatağının yanına içmesi için su konurdu.283
• Uyumadan önce misvakla dişleri temizlemek.284
• Üç defa istiğfar okumak.285
• Yatmadan önce “Âmenerresûlü, Yâsin ve Vâkia” surelerini okumak.286
• Bu sûrelerin fazileti hadisi şeriflerde şöyle belirtilmiş:
  Kim bu iki âyeti (Âmene’r-Rasûlü) okursa o gecesi için yeter” buyruldu.287
• Kim Allah’ın rızasını kasd ederek Yâsîn-i şerifi okursa geçmiş (küçük) günahları affolunur.288
• Başka bir rivayet şöyledir:
  Kim, “Yâsîn” sûresini bir gecede okursa, (küçük) günahlar afvolunduğu halde sabahlar.289
• Bir başka rivayet ise şöyledir:
  Bir kimse sabah vakti Yâsîn sûresini okursa, akşama kadar onun ihtiyaçları giderilir.290
• İbnu Mes’ud (r.a.) anlatıyor: Resûlullah (sallallahu aleyhi ve sellem) şöyle dedi: Kim her gece Vâkia sûresini okursa ona fakirlik gelmez.291
• Yatağa yatılacağı zaman elbisenin bir ucuyla yatağı silkip (hadislerde geçen dualardan bazılarını okumak.) (Çünkü hangi zararlının girdiği bilinmez.)292
• Yüzü kıbleye çevirip sağ yanı üzere uyumak.293
• Yatağa yatınca
   “Bismike’llahümme emûtu ve ehyâ”
  (Allah’ım, senin isminle ölür ve yaşarım)294 demek.
• Fussilet ve Mülk sûrelerini okumak.295
• Âyete’l Kürsî okumak. (Bunu okuyan Allah-u Teala’nın koruması altında olur) 296
• Kâfırûn sûresini okumak. (Muhakkak ki, bu şirkten berâattir).297
• Bir rivayet de şöyledir: Bir gecede ”Zilzâl” sûresini okuyan Kur’an’ın yarısnı okumuş gibi olur. Kim, “Kâfirûn” sûresini okursa, Kur’an’ın dörtte birini okumuş gibi olur. Kim de “ihlâs” sûresini okursa Kur’an’ın üçte birini okumuş kadar sevaba nail olur.298
• Yatağa yatacağı zaman (İki avucunu birleştirir sonra ): “Kul hûvallâhü ehed”, “Kul eûzû birabbil felak” ve “Kul eûzü birabbi’n-nâs”ı okuyup ellerine üfleyip onları vücudunun her yerine sürmek. (Okuma ve mesh etme üç defa tekrarlanır.) 299
• Aişe (r.anha) şöyle dedi: Resûlullah (sallallahu aleyhi ve sellem) “İsra ve Zü-mer” sûrelerini okumadan uyumazdı.300
• Yatağa girince 33 defa “Allahü ekber”, 33 defa “Sübhânalllah”, 33 defa “Elhamdülillah demek.301
  Bir başka rivayette şöyledir:
  Yatmadan önce 33 defa “Sübhanallah” 33 defa “Elhamdülillah” 34 defa “La ilâhe illallah Muhammedün Resûlullah” demek.302
• Uyumak istenildiğinde sağ eli yanağının altına koyup sonrada:
  “Allâhümme kînî azâbeke yevme teb’asü ibadek”
  (Allah’ım kullarını yeniden dirilttiğin gün beni azâbından koru) demek.303
• Uyuyuncaya kadar dua ve zikirle meşgul olmak. (Peygamber efendimiz (sallallahu aleyhi ve sellem), Yatağa yatılınca Allahı zikretmeyi isterdi).304
• Resûlullah (sallallahu aleyhi ve sellem) geceleyin uyumak istediği zaman elini sağ yanağının altına koyardı. (Önce sağa yatmayı adet edenler, sonra sola dönünce sünneti bozmuş olmazlar.)305
• Yastık kullanmak sünnettir. (Allah Resûlü’nün içi hurma lifleri ile doldurulmuş deri yastığı vardı.)306
• Kirlenmiş bulaşıklı elleri yıkamadan yatmamak.307
• Gusül gerektiğinde Rasûlullah (sallallahu aleyhi ve sellem) yine uyumak istediğinde hem taharet hem de abdest alır, su bulamazsa teyemmüm ederdi.308 309
• Defi hacetten sonra uyumak isteyen kimsenin elini ve ağzını yıkaması.
• Yüzükoyun yatmamak.310
• Yaîş ibni Tihfe el-Gıfârî (r.a), babam bana şöyle dedi diyerek nakletmiştir: Bir ara ben mescitte yüzükoyun yatmıştım. Baktım ki bir adam beni ayağıyla kımıldatıyor ve: “Bu, Allah’ın kızgınlığına sebep olan bir yatış tarzıdır” diyor. Bir de ne göreyim, O Resûlullah (sallallahu aleyhi ve sellem) değil mi? 311
• Kişinin, abdestli olarak, sağ yanı üzeri, kıbleye doğru veya sırt üstü uzanarak uyuması uygundur.312
• İbn Sîrîn dedi ki: Erkeğin yüzükoyun, kadının kafa üstü yatması mekruhtur. 313
• Abdullah b.Yezid (r.a.): Resûlullah (sallallahu aleyhi ve sellem) mescidde bir ayağını; diğer ayağının üzerine atmış sırt üstü yatarken gördüm. 314 315 demektedir.
  Bazı açıklamalarda ayağını uzatmış olduğu halde birini diğerinin üzerine koymuştur diye izah edilmektedir. Mesela bir açıklama şöyledir:
  Peygamber efendimiz (sallallahu aleyhi ve sellem) Mescidde sırtüstü yatıp dizinin birini dikip, diğer ayağını da diktiği diz üzerine atmayı nehyetmiştir. 313 (Fakat arkası üzere yatıp ve mübarek ayaklarını uzattığı halde birini diğerinin üzerine koymak caizdir.)
• Düşme tehlikesi olan yüksek yerlerde yatmamak. 316
• Resûlullah (sallallahu aleyhi ve sellem) uykuyu ölüme, uyanmayı da dirilmeye benzetirdi.
• Teheccüd namazına kalkmak niyetiyle uyumak 317
• Resûlullah (sallallahu aleyhi ve sellem)’i kimse uyandırmaz, kendisi uyanırdı.318
• Gaflet, uyku ve tembellik çöktüğü zaman bulunduğu yeri değiştirmek 319
• Sabah namazından sonra güneş doğuncaya kadar uyumamak. 320
• Kaylule (öğlen uykusu) yapmak. 321
• İkindiden sonra uyumamak. 322
• Akşam namazından sonra uyumamak.323
• Gece teheccüd namazına kalkanlara sıcaklık zamanında istirahat etmek müstehaptır. Sıcaklık zamanı, güneş zeval bulmaya yaklaşıncaya kadar gün ortasıdır. Günün evvelinde uyulmaz. Keza ikindi namazından sonra ve akşam ile yatsı arasında da uyulmaz. Günün ortasında ise uyumak müstehaptır. 324 325
• Bir evde yalnız uyumaktan nehy edilmiştir. 323
• Yemekten sonra hemen yatmayıp zikirle, namazla vb. ile meşgul olup yenileni eritmek. 326

275 Buhâri, (1/38) 

276 Fethü’l-Barî, (5/176); Mecmaü’z-Zevâid, (1/232); Teberânî, fil-Kebir (12/446)
277 Ebû Dâvûd, 8
278 Bûhâri, Daavât 5; Müslim,Zikir 56
279 Buharî (2/20); Müslim (647); îbn Mace (702)
280 Buhâri, Menakıb: 23; Müslim, Mücadele: 236
281 Kütüb-i Sitte, c. 16 s. 626 (t. Canan)
282 Ahmed (178) (3603);Tirmizi (169)
283 İbn Mâce, 30
284 Şerhi Mevâhib (5/68)
285 Tirmizi
286 Terğib
287 Buhâri, Fezâilü’l- Kur’an 10; Müslim, Müsâfirin 255
288 Beyhaki, 2379 (2358) (Muvatta; îbn-i Hibbân)
289 Hilye, 4/130
290 Mesnun Dualar, s. 24 (Dârimi)
291 Beyhaki,2/491 (2499); Feyzu’l-Kadir,6/201; Kütüb-i Sitte (t. Canan) c. 4 s.286
292 Buhâri, Daavât 13; Müslim, 64
293 Buhâri, (2/934)
294 Buhâri, Fethû’l-Bâri (11/113); Müslim, (4/2083)
295 Dürü Mensur, (7/233); (BeyhâkI)
296 Buhâri, Vekâlet 10
297 Ebû Dâvûd; Tirmizi; Ahmed
298 Ezkâr, Kur’an Okuyanın Edebleri: s. 162 (îbn-i Sünnî)
299 Buhâri, Davât 12; Müslim, Selâm: 50
300 Tirmizi (4/285)
301 Buhâri, Farzul-humüs 6; Müslim, Zikir 80
302 Mişkat
303 Tirmizi, Daavât 18; Ebû Dâvûd, Edeb 98
304 Ebû Dâvûd, edeb 25; Müsned. II, 422
305 Bûhârî, Daavât 7,8; Müslim,Zikir 59
306 Siret’i Şami, (7/569)
307 Ebû Dâvûd, Afime: 53 (538)
308 Nesâi (2/53) (Beyhâki, Tirmizî)
309 Siret’i Şami (7/392)
310 Ahmed. b. Hanbel, (4/3888); Tirmizî (2769)
311 Ebû Dâvûd, Edeb: 95 (5040)
312 El-Hediyyetü’l Alâiyye, s. 313
313 Terk Edilmiş Sünnetler, Tercüme (Mahmud Mansur) s. 378 Abdurrezzak’dan (19803)
314 Buhâri, Salât 85; Müslim, Libâs:75
315 Müslim, Libas: (1926); Ebû Dâvûd, Edeb: 31; Nesâî, Zinet: 108
316 Ebû Dâvûd
317 Nesâî
318 Zadûl-Meâd, (1/158)
319 Müslim (681);Tirmizi, (526)
320 Tergibü’t-Terhib, (2/530)
321 Buhari, İsti’zân 41; Müslim, Fezâil 84 (Kaylule: öğle vaktine yakın yatmaya da denir. Uyumak veya uyumamak fark etmez. Ümmetü’l-Kârî, 4/21)
322 Edebû’l-Müfred, (537); Beyhâkî, (434)
323 Buhâri, 84
324 El-Hediyyetü’l Alâiyye, s. 313
325 EI-Hediyyetü’l Alâiyye, s. 313
326 Mevahibi Ledûnniye (4/356); Camiû’s-Sağir (1/61)