Cuma günü ve Cuma namazının önemi Kur'an’da aynı isimle nazil olan Cuma suresinde açıkça belirtilmektedir.
– Ey iman edenler! Cuma günü namaz için ezan okunduğu zaman hemen Allah’ı zikretmeye koşun. Alış-verişi (işi-gücü) bırakın. Eğer bilirseniz bu sizin için daha hayırlıdır. (Cuma Suresi 9)
– Namaz kılındıktan sonra yeryüzüne dağılın, Allah’ın fazlından nasibinizi arayın. Allah’ı çok zikredin ki kurtuluşa eresiniz. (Cuma Suresi 10)
Cuma Namazı Hükmü
Farz namazlardan olup, Cuma şartlarını kendilerinde toplayan kimseler için iki rekat Cuma namazı Farz-ı ayın‘dır.
Hz. Peygamber Resûlullah (sallallahu aleyhi ve sellem) Efendimiz’in “Üzerine güneş doğan en hayırlı gün cuma günüdür. Âdem o gün yaratıldı, o gün cennete konuldu ve yine o gün cennetten çıkarıldı.” dediği Cuma günü kılınan Cuma namazı her Müslüman için haftada bir kere kılınması erkeklere farz olan bir namazdır.
Peygamber Efendimiz diğer bir hadis-i şerifinde ise şöyle buyurmaktadır:
“Büyük günahlardan kaçınılması halinde, beş vakit namaz, iki cuma ve iki ramazan, aralarında (işlenecek küçük) günahlara kefârettir.” (Müslim, Tahâret16)
Cuma Namazı Ne Zaman ve Nasıl Kılınır? Kaç Rekattır?
Cuma günü öğle namazı vaktinde kılınır. Cumanın farzı iki rekattır. Cuma namazının özelliklerinden birisi de farzından önce hutbe okunmasıdır.
Cuma Namazı Nasıl Kılınır?
Cuma günü öğle namazı vaktinde Cemaat ile birlikte Cami ve büyük mescitlerde kılınır ve toplam 16 rekat namaz kılınır.
- 4 rekat ilk sünnet,
- 2 rekat farz,
- 4 rekat cuma sünneti,
- 4 rekat Zuhri ahir (son öğle namazı),
- 2 rekat vaktin son sünneti.
Cuma Namazının İlk Sünneti (4 Rekat)
Ezan okunduktan sonra 4 rekat Cuma namazı ilk sünneti kılınır. bu namaz aynı öğle namazının ilk sünneti gibi kılınır.
Niyet ederken “Niyet ettim, Allah rızası için bugünkü Cuma Namazının ilk sünnetini kılmaya” denilir.
Ezan okunduktan sonra 4 rekat Cuma namazı ilk sünneti kılınır. bu namaz aynı öğle namazının ilk sünneti gibi kılınır.
Niyet ederken “Niyet ettim, Allah rızası için bugünkü Cuma Namazının ilk sünnetini kılmaya” denilir.
Cuma Namazının Farzı (2 Rekat)
İlk sünnet kılındıktan ve imam minbere çıkıp oturduktan sonra, müezzin cami içinde ikinci ezanı okur. İkinci ezandan sonra imam ve cemaat, içinden ezan duasını okurlar. İmam Cuma hutbesini okumak için minbere çıkar. Hutbeyi okumaya başlayınca, cemaatin namaz kılması ve konuşması caiz değildir.
Cuma Hutbesi bittikten sonra müezzin kamet getirir ve cuma namazın farzı için herkes ayağa kalkar.
Cuma Namazının 2 Rekat farzı için niyet edilir.
“Niyet ettim Allah rızası için Cuma namazının farzını kılmaya, uydum hazır olan imama”
– İmam, cemaate cuma namazı farzı niyeti ile 2 rekat namaz kıldırır. Cuma namazının farzı diğer iki rekatlı farz namazlar gibi kılınır. Cuma namazında imam Fatiha ve Zamm-ı Sureyi sesli okur.
İlk sünnet kılındıktan ve imam minbere çıkıp oturduktan sonra, müezzin cami içinde ikinci ezanı okur. İkinci ezandan sonra imam ve cemaat, içinden ezan duasını okurlar. İmam Cuma hutbesini okumak için minbere çıkar. Hutbeyi okumaya başlayınca, cemaatin namaz kılması ve konuşması caiz değildir.
Cuma Hutbesi bittikten sonra müezzin kamet getirir ve cuma namazın farzı için herkes ayağa kalkar.
Cuma Namazının 2 Rekat farzı için niyet edilir.
“Niyet ettim Allah rızası için Cuma namazının farzını kılmaya, uydum hazır olan imama”
– İmam, cemaate cuma namazı farzı niyeti ile 2 rekat namaz kıldırır. Cuma namazının farzı diğer iki rekatlı farz namazlar gibi kılınır. Cuma namazında imam Fatiha ve Zamm-ı Sureyi sesli okur.
Cuma Namazının Son Sünneti (4 Rekat)
– Cuma namazının farzı kılındıktan sonra, dört rekatlık son sünneti kılınır. 4 rekat öğle namazının ilk sünneti gibi kılınır.
4 rekat Cuma Namazının son sünnetini kılmak için niyet edilir.
“Niyet ettim Allah rızası için Cuma namazının son sünnetini kılmaya”
Cuma Namazının son sünneti de 4 rekat öğlen namazının ilk sünneti gibi kılınır.
Kılınan bu 10 rekat Cuma namazından sonraki 4 rekat zuhr-i ahir Namazı ve 2 rekat vaktin sünneti de kılınır.
4 Rekat Zuhr-i Ahir Namazı
Cuma namazı farzından sonra 4 rekat Zuhr-i ahir yani vaktinde yetişip kılınamayan son öğle namazı hükmündeki namazdır.
“Niyet ettim Zuhr-i ahir namazı kılmaya” veya
“Niyet ettim vaktine yetişip de henüz üzerimden sâkıt olmayan son öğle namazına.”
Zuhr-i ahir namazı şayet Cuma namazı sahih olmama gibi bir durum olursa o günün öğle namazı yerine geçmesi için İslam alimleri ve fıkıhçılar tarafından düşünülmüş bir tedbirdir.
Şayet Cuma namazı sahih olmuşsa bu namaz kazaya kalmış Öğle namazı yerine geçer. Kaza borcu olmayan kimse için ise nafile namaz hükmünü alır.
Bu namaz şayet Cuma namazının sahih olmama durumu olursa, o günün öğle namazı yerine geçmesi için fakîhler tarafından düşünülmüş bir tedbirdir. Şayet Cuma namazı sahih olmuşsa, bu namaz kazaya kalmış bir öğle namazı yerine geçer. Kaza borcu olmayan için ise, nafile namaz hükmünü alır.
– Son olarak, öğle vaktinin sünneti niyetiyle, 2 rekat sünnet namazı kılınır.
“Niyet ettim Allah rızası için iki rekat vaktin sünnetini kılmaya” diye niyet edilir.
Bu namazlardan sonra imam ve cemaatle Âyet-el-kürsi ve Tesbihat yapılır ve ardından imam dua ederek Cuma Namazı sona erer.
Cuma Namazının Şartları
Hanefi Mezhebine göre Cuma namazının farz olabilmesi için iki şart vardır:
1- Vücub şartları,
2- Eda şartları.
Eda şartlarından biri yoksa, namaz sahih olmaz. Vücub şartları yoksa, sahih olur.
Cuma Namazı’nın Eda şartları yedidir:
1- Namazı şehirde kılmak. Bugün muhtarı veya jandarması bulunan köyler şehir hükmündedir.
2- İzinli olarak kılmak. [Gayrimüslim ülkelerde, cemaatin seçeceği imam, Cuma namazını kıldırır. Cumanın kabul olması şüpheli olan yerlerde, Cuma namazının son sünneti ile vaktin sünneti arasında dört rekat zuhr-i ahir (son öğle namazı) kılmalıdır.
3- Öğle namazının vaktinde kılmak.
4- Vakit içinde hutbe okumak.
5- Hutbeyi namazdan önce okumak.
6- Cuma namazını cemaat ile kılmaktır. İmamdan başka, Hanefi’de 3, Maliki’de 12, Şafii ve Hanbeli’de 40 erkek gerekir.
7- Cami herkese açık olmak. Kapıyı kilitleyip içerde kılmak caiz olmaz.
Cuma Namazı'nın Vücub Şartları
Cuma namazının Vücub şartları 9’dur:
1- Mukim olmak, seferi olmamak.
2- Sağlam olmak, hasta olmamak.
3- Hür olmak.
4- Mahpus olmamak. Düşmanın yakalama korkusu olmamak.
5- Âkıl ve bâliğ olmak.
6- Kör olmamak.
7- Yürüyebilmek. Arabası olsa bile felçliye, ayaksıza farz değildir.
8- Erkek olmak. Cuma namazı kadınlara farz değildir.
9- Çok yağmur, kar, fırtına, çamur, çok soğuk olmamak.
– Cuma namazının farzı kılındıktan sonra, dört rekatlık son sünneti kılınır. 4 rekat öğle namazının ilk sünneti gibi kılınır.
4 rekat Cuma Namazının son sünnetini kılmak için niyet edilir.
“Niyet ettim Allah rızası için Cuma namazının son sünnetini kılmaya”
Cuma Namazının son sünneti de 4 rekat öğlen namazının ilk sünneti gibi kılınır.
Kılınan bu 10 rekat Cuma namazından sonraki 4 rekat zuhr-i ahir Namazı ve 2 rekat vaktin sünneti de kılınır.
4 Rekat Zuhr-i Ahir Namazı
Cuma namazı farzından sonra 4 rekat Zuhr-i ahir yani vaktinde yetişip kılınamayan son öğle namazı hükmündeki namazdır.
“Niyet ettim Zuhr-i ahir namazı kılmaya” veya
“Niyet ettim vaktine yetişip de henüz üzerimden sâkıt olmayan son öğle namazına.”
Zuhr-i ahir namazı şayet Cuma namazı sahih olmama gibi bir durum olursa o günün öğle namazı yerine geçmesi için İslam alimleri ve fıkıhçılar tarafından düşünülmüş bir tedbirdir.
Şayet Cuma namazı sahih olmuşsa bu namaz kazaya kalmış Öğle namazı yerine geçer. Kaza borcu olmayan kimse için ise nafile namaz hükmünü alır.
Bu namaz şayet Cuma namazının sahih olmama durumu olursa, o günün öğle namazı yerine geçmesi için fakîhler tarafından düşünülmüş bir tedbirdir. Şayet Cuma namazı sahih olmuşsa, bu namaz kazaya kalmış bir öğle namazı yerine geçer. Kaza borcu olmayan için ise, nafile namaz hükmünü alır.
– Son olarak, öğle vaktinin sünneti niyetiyle, 2 rekat sünnet namazı kılınır.
“Niyet ettim Allah rızası için iki rekat vaktin sünnetini kılmaya” diye niyet edilir.
Bu namazlardan sonra imam ve cemaatle Âyet-el-kürsi ve Tesbihat yapılır ve ardından imam dua ederek Cuma Namazı sona erer.
Cuma Namazının Şartları
Hanefi Mezhebine göre Cuma namazının farz olabilmesi için iki şart vardır:
1- Vücub şartları,
2- Eda şartları.
Eda şartlarından biri yoksa, namaz sahih olmaz. Vücub şartları yoksa, sahih olur.
Cuma Namazı’nın Eda şartları yedidir:
1- Namazı şehirde kılmak. Bugün muhtarı veya jandarması bulunan köyler şehir hükmündedir.
2- İzinli olarak kılmak. [Gayrimüslim ülkelerde, cemaatin seçeceği imam, Cuma namazını kıldırır. Cumanın kabul olması şüpheli olan yerlerde, Cuma namazının son sünneti ile vaktin sünneti arasında dört rekat zuhr-i ahir (son öğle namazı) kılmalıdır.
3- Öğle namazının vaktinde kılmak.
4- Vakit içinde hutbe okumak.
5- Hutbeyi namazdan önce okumak.
6- Cuma namazını cemaat ile kılmaktır. İmamdan başka, Hanefi’de 3, Maliki’de 12, Şafii ve Hanbeli’de 40 erkek gerekir.
7- Cami herkese açık olmak. Kapıyı kilitleyip içerde kılmak caiz olmaz.
Cuma Namazı'nın Vücub Şartları
Cuma namazının Vücub şartları 9’dur:
1- Mukim olmak, seferi olmamak.
2- Sağlam olmak, hasta olmamak.
3- Hür olmak.
4- Mahpus olmamak. Düşmanın yakalama korkusu olmamak.
5- Âkıl ve bâliğ olmak.
6- Kör olmamak.
7- Yürüyebilmek. Arabası olsa bile felçliye, ayaksıza farz değildir.
8- Erkek olmak. Cuma namazı kadınlara farz değildir.
9- Çok yağmur, kar, fırtına, çamur, çok soğuk olmamak.
